De provincie krijgt (een) claim(s) voor schade die belanghebbenden ondervinden als gevolg van een vergunde ontgronding.

• In de Ontgrondingenwet is geregeld dat de provincie aan de aanvrager van de vergunning of aan andere belanghebbenden de schade moet vergoeden die deze lijden als gevolg van een ontgrondingsvergunning, indien deze schade redelijkerwijs niet voor hun rekening hoort te blijven (nadeelcompensatie).
• Schade aan de omgeving die is ontstaan als gevolg van een vergunde ontgronding kan worden geclaimd bij de provincie.

Als de claim wordt gehonoreerd, dient de provincie de aanvrager van de vergunning of andere belanghebbenden financieel te compenseren voor de geleden schade.

In de Ontgrondingenwet is een regeling voor nadeelcompensatie opgenomen. Nadeelcompensatie houdt in dat de overheid aan belanghebbenden de schade vergoedt die zij ondervinden van een op zichzelf rechtmatig overheidsbesluit. Ook buiten het geval van nadeelcompensatie is het mogelijk dat schade ontstaat als gevolg van een fout in de ontgrondingsvergunning of gebrekkig toezicht/handhaving. Dan is sprake van onrechtmatig handelen. In het bijzonder bij grote actuele ontgrondingen, zoals zandwinningen, is het risico op schade aan de omgeving reëel aanwezig. Per geval kan de schadeclaim hoog zijn. Dit wordt beïnvloed door de aard en de omvang van de ontgronding en het karakter van de omgeving.
De vergunningverlening is sinds 1 januari 2013 ondergebracht bij Omgevingsdienst Haaglanden; toezicht en handhaving gebeuren door de omgevingsdienst waarbinnen de desbetreffende ontgronding plaatsvindt. Schade door of in verband met onrechtmatig handelen van een omgevingsdienst in naam van de provincie is in beginsel gedekt onder de aansprakelijkheidsverzekering van hetzij de omgevingsdienst, hetzij de provincie.

Adequaat toezicht op een zorgvuldige uitvoering van de vergunningverlening/toezicht/handhaving door de omgevingsdienst.

In 2017 is een beroep op nadeelcompensatie ingediend voor de zandwinning Zevenhuizerplas. De indienende partij heeft verzocht de behandeling van de vordering voorlopig op te schorten in afwachting van de uitkomsten van een andere civielrechtelijke procedure over dezelfde schade. De rechtbank heeft in deze zaak een tussenvonnis uitgesproken, waarna een schikking is getroffen. Naar verwachting zal de indienende partij in 2021 op deze zaak terugkomen. Het is echter niet de verwachting dat in begrotingsjaar 2021 al een beroep op de Algemene reserve wordt gedaan.