Belang grondbeleid (functies voor de provincie)
Provinciale Staten hebben op 31 januari 2018 de nota ‘een opgavegericht Grondbeleid’ 2018-2021 vastgesteld. Grondbeleid is een belangrijk instrument om provinciale doelen te bereiken. Het omvat het beheer en exploitatie van eigen gronden, het aan- en verkopen van gronden met name ten behoeve van groene en infrastructurele doelen uit het collegeprogramma. Daarnaast worden expertises op het gebied van haalbaarheid, uitvoerbaarheid, planeconomie en juridische vastlegging in verschillende contractvormen betreffende het grondbeleid ingezet voor beleids- en doelrealisatie. De provincie zet haar grondbeleid opgavegericht in met een aantal kernwaarden waaraan voldaan moet worden, zoals marktconformiteit en level playing field.
Gebruikmakend van het kwadrantenmodel van de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur (NSOB) kan de provincie haar doelen bereiken volgens vier onderscheidende strategieën: in de rol van de rechtmatige, presterende, samenwerkende of meewerkende overheid. Deze strategieën kunnen in samenhang met elkaar worden gevoerd. Belangrijk is echter de notie in al deze grondbeleid-strategieën, inclusief bovengenoemde expertises, de ruimtelijke implicaties van het provinciaal beleid te regelen.
De focus op de opgave en op betrokken partners vraagt om maatwerk teneinde samen met partners slimme oplossingen te zoeken en om strategische waardering van bestaande grondposities. Dit laatste kan tot de afweging leiden om grondposities vast te houden.
Met het vernieuwde grondbeleid wordt het zoeken naar maatwerkoplossingen en het strategisch waarderen van provinciale grondposities een vast onderdeel van de provinciale werkwijze.
Binnen het grondbeleid worden verschillende kernwaarden gehanteerd waaronder:
- grondbeleid is marktconform door taxaties en verstoort de grondmarkt niet;
- grondbeleid is transparant; uitgifte en verkoop is transparant en volgens het beginsel van level playing field;
- grondbeleid is gericht op economisch en maatschappelijk waardebehoud;
- strategische aankopen kunnen als Gedeputeerde Staten daartoe besluiten.
Provinciale Staten hebben bij de vaststelling van de vigerende nota grondbeleid aangegeven vast te willen houden aan een periodieke nota grondbeleid. De geldende nota ‘een opgavegericht grondbeleid 2018-2021’ zal in 2021 een opvolger krijgen. Dat zelfde geldt voor het handelingskader pacht 2018-2021.
De provincie beschikt binnen het grondbeleid over een aantal publiekrechtelijke middelen om haar doelen te bereiken, zoals onteigening en voorkeursrecht. In het kader van de nieuwe Omgevingswet zal de provincie deze middelen blijven behouden. Bij onteigening wordt bij de nieuwe Omgevingswet het principe doorgevoerd dat de overheid die onteigent tot die onteigening besluit. Nu is dat een besluit van de Kroon. Dit zal worden geregeld in de Aanvullingswet Grondeigendom, waarvan verwacht wordt dat deze, op basis van de Omgevingswet, op z’n vroegst op 1 januari 2022 van kracht wordt. In 2020 is, op basis van impactanalyse en in samenwerking met andere overheden, het implementatietraject gestart. In 2021 zullen ook Provinciale en Gedeputeerde Staten en de provinciale organisatie worden meegenomen bij de implementatie.